Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından 1989 yılında ilan edilen 11 Temmuz Dünya Nüfus Günü, bu yıl da küresel demografik eğilimlere ve kalkınma politikalarına ışık tutmaya devam ediyor. 2024 yılına ait veriler, Türkiye’nin dünya genelindeki nüfus sıralamasındaki yerinden, yaş gruplarına dağılıma, doğurganlık oranlarından yaşam süresine kadar pek çok konuda önemli başlıklar barındırıyor.
TÜRKİYE, NÜFUS BÜYÜKLÜĞÜNDE DÜNYADA 18. SIRADA
Birleşmiş Milletler’in 2024 yılı verilerine göre dünya genelinde en yüksek nüfusa sahip ülke 1 milyar 450 milyon kişi ile Hindistan olurken, onu Çin ve ABD izledi. Türkiye ise 85 milyon 664 bin kişilik nüfusuyla 194 ülke arasında 18. sırada yer aldı ve dünya toplam nüfusunun yüzde 1’ini oluşturdu.
ÇOCUK NÜFUS ORANI DÜNYA ORTALAMASININ ALTINDA
0-17 yaş aralığını kapsayan çocuk nüfus oranında Türkiye, %25,5 ile dünya ortalaması olan %29,6’nın altında yer aldı. En yüksek çocuk nüfus oranı %56,5 ile Orta Afrika Cumhuriyeti’nde görülürken, en düşük oran %13,2 ile Güney Kore’de kaydedildi. Türkiye, çocuk nüfusu oranı açısından AB ülkelerine kıyasla daha yüksek bir seviyede bulunuyor. AB’de en yüksek çocuk nüfus oranı %22,7 ile İrlanda’da, en düşük oran ise %14,8 ile İtalya’da ölçüldü.
GENÇ NÜFUS ORANI DÜŞÜYOR
15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfus oranı, dünya genelinde ortalama %15,6 iken Türkiye'de bu oran %14,9 olarak belirlendi. Bu oranla Türkiye, küresel ortalamanın az da olsa gerisinde kaldı. Ancak AB ülkeleri ile karşılaştırıldığında Türkiye, genç nüfus oranı bakımından daha genç bir yapıya sahip. Örneğin İrlanda'da bu oran %13,3, Almanya'da %9,5, Malta’da ise %9 olarak tespit edildi.
YAŞLI NÜFUSTA ARTIŞ SÜRÜYOR
65 yaş ve üzeri yaşlı nüfus oranı dünya genelinde %10,2 seviyesindeyken Türkiye’de bu oran %10,6 olarak açıklandı. Bu oran, Türkiye’nin yaşlanma eğiliminin sürdüğünü ancak henüz Avrupa Birliği ortalamasının altında kaldığını gösteriyor. AB ülkeleri arasında en yüksek yaşlı nüfus oranı %24,6 ile İtalya’da gözlemlendi.
DOĞURGANLIKTA DÜŞÜŞ TRENDİ
Türkiye’nin toplam doğurganlık hızı, yani bir kadının yaşamı boyunca doğurması beklenen ortalama çocuk sayısı 1,48 oldu. Bu değer, dünya ortalaması olan 2,25’in ve nüfus yenilenme eşiği olarak kabul edilen 2,1’in oldukça altında. Türkiye bu oranla demografik dönüşüm sürecine girdiğini gösterirken, AB ortalaması olan 1,46'nın ise bir miktar üzerinde yer aldı. En düşük doğurganlık oranı %0,73 ile Güney Kore’de görülürken, en yüksek oran %6,03 ile Çad’da kaydedildi.
BEKLENEN YAŞAM SÜRESİ: TÜRKİYE ORTALAMANIN ÜZERİNDE
Türkiye'de doğuşta beklenen yaşam süresi erkeklerde 74,7 yıl, kadınlarda ise 80,0 yıl olarak belirlendi. Bu değerler dünya ortalaması olan erkeklerde 70,7 yıl ve kadınlarda 76,0 yılın üzerinde. Ancak Avrupa Birliği ortalamalarının gerisinde kalıyor. Örneğin, AB'de erkeklerde yaşam süresi ortalama 77,5 yıl, kadınlarda ise 83 yıl civarında.
