Türkiye'de hukuk eğitiminin niteliği bir kez daha tartışma konusu oldu. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından 27 Nisan 2025’te gerçekleştirilen Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı’nın sonuçları endişe yarattı. Sınava giren 5 bin 818 hukuk fakültesi mezununun yalnızca yüzde 23,81’i başarı barajı olan 70 puanı geçebildi. Bu oran, geçen yılki yüzde 42,67’lik başarı oranına göre ciddi bir gerilemeyi işaret ediyor.
Yıllardır süregelen düşük kalite eleştirilerine karşın sayısı 300’ü geçen hukuk fakültesiyle Türkiye, mezun sayısında sorun yaşamazken, mezunların mesleğe hazır olup olmadığı sorusu giderek daha da önem kazanıyor. Türkiye'de yargıya dair kamuoyunda sıkça dile getirilen memnuniyetsizlik, sadece yapısal ve siyasal unsurlardan değil, aynı zamanda nitelikli insan kaynağı eksikliğinden de kaynaklanıyor.
YÖK tarafından daha önce hukuk fakültelerine girişte puan barajı getirilmişti. Ancak bu önlemin yetersiz kaldığı son sınav sonuçlarıyla ortaya çıkmış durumda. Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı (HMGS), kamu görevlerine atanacak hukukçuların geçmesi gereken bir aşama olarak kurgulanmıştı. Bu yıl ikinci kez düzenlenen sınav, mezunların mesleki yetkinlik açısından yetersiz kaldığını ortaya koydu.
DAHA İYİ YARGI DERNEĞİ: "SİSTEM GENÇLERİ UMUTSUZLUĞA SÜRÜKLÜYOR"
10 Haber’de yer alan habere göre sınav sonuçlarının ardından değerlendirme yapan Daha İyi Yargı Derneği, başarısızlık oranlarının öğrencilerden değil, sistemin kendisinden kaynaklandığını vurguladı. Dernek açıklamasında, "Bu başarısızlık oranı devam ederse, her yıl mezun olan yaklaşık 20 bin hukuk mezununun 15 bini mesleğe adım atamayacak. Gençler sisteme, yöneticilere ve en kötüsü ülkeye küsecek" ifadelerine yer verildi.
"BU BAŞARISIZLIK ÖĞRENCİLERİN DEĞİL, SİSTEMİN ESERİ"
Dernek, yargı sisteminin temel amacının kaliteli hizmet üretmek olmadığını, kalite standartlarının belirlenip benimsenmediğini, yargı kurumlarının çevik ve hesap verebilir yapılara dönüştürülmediğini savundu. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Hukuk eğitimi, mevcut yargı sisteminin gerçek ihtiyaçlarına göre şekillenmiyor. Eğitim ve hizmet anlayışı, çoğunlukla yöneticilerin önyargılarına, gerçeklerden kopuk varsayımlarına göre yürütülüyor. Topluma kaliteli yargı hizmeti verilemiyor. Gençlerin umutları yıkılıyor."
SINAVIN ŞEFFAFLIĞI SORGULANIYOR
Dernek, HMGS'nin şeffaf ve bütüncül bir ölçme-değerlendirme sistemiyle tasarlanması gerektiğini belirterek, sınav sorularının kamuoyuyla paylaşılması çağrısında bulundu. "Sınavın geçerliliğini ve amacına uygunluğunu kamuoyunun denetlemesi gerekir. Bu da soruların yayımlanmasıyla mümkündür" denildi.
DAHA İYİ YARGI DERNEĞİ’NİN ÖNERİLERİ:
Yargı sisteminin temel amacı kaliteli hizmet üretmek olmalı, kalite unsurları toplumsal mutabakatla belirlenmelidir.
Yargı kurumları kalite şartlarını yerine getirecek şekilde yeniden yapılandırılmalıdır.
Hukuk mesleklerine giriş, profesyonel kariyer planlarına göre yürütülmeli; teori ile pratik iç içe geçmelidir.
Eğitim ve sınav sistemleri, etik değerlere ve karar verme yetisine sahip bireyleri seçebilecek bir anlayışla düzenlenmelidir.
Sınavlar, mesleki başarıyı yansıtacak geçerlilik ve güvenilirlik kriterlerine uygun olmalı, başarı oranları yüzde 50-70 aralığında seyretmelidir.
Hukuk mezunlarının istihdamı için yeni modeller geliştirilmeli; büyük ölçekli işletmelerde hukuk mezunlarına yöneticilik kadroları teşvik edilmelidir.
A’DAN Z’YE REFORM ÖNERİLERİ
Daha İyi Yargı Derneği’nin “A’dan Z’ye Türk Yargı Reformu” başlıklı çalışmasında, yargı hizmetlerinde kaliteyi artıracak yol haritası dokuz ana başlık altında sunuldu. Bu öneriler, Avrupa Birliği'nin "Avrupa'nın Geleceği" başlıklı çalışmalarında da değerlendirildi. Derneğe göre, yalın, çevik ve adil bir yargı sistemi inşa etmek, sadece hukukçuların değil tüm toplumun ortak sorumluluğudur.
Türkiye'de hukuk eğitiminin geldiği nokta, yalnızca akademik bir mesele değil; toplumsal adaletin, hukukun üstünlüğünün ve demokratik sistemin sürdürülebilirliği açısından da hayati önemdedir. Sınav sonuçları, bu alanlarda köklü reform ihtiyacını bir kez daha gözler önüne seriyor.
