Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bünyesinde görev yapan Mehmet Selman Çolak ve Mehmet Emre Şamcı, altın fiyatlarındaki hızlı artışın Türkiye’deki konut ve otomobil piyasaları üzerindeki etkilerini inceledikleri kapsamlı bir analiz yayımladı. Merkez Bankası’nın resmî blog sitesinde yayımlanan yazıda, özellikle il bazındaki altın mevduat oranlarındaki farklılıklar dikkate alınarak yapılan analizlerin dikkat çekici bulgular içerdiği belirtildi.
ALTIN FİYATLARI %77 ARTTI, SERVET ETKİSİ BELİRGİNLEŞTİ
Çolak ve Şamcı’nın analizine göre, Eylül 2023 ile Nisan 2025 arasında küresel piyasalarda altın fiyatları dolar bazında yaklaşık %77 oranında artış gösterdi. Bu artışın Türkiye'deki yatırımcılar açısından önemli bir servet artışı anlamına geldiği ve özellikle altın bazlı birikim yapan kesimler için harcama davranışlarında değişime yol açtığı tespit edildi.
KONUT FİYATLARINDA %11 EKSTRA ARTIŞ
Uzmanların il bazında yürüttüğü “farkların farkı” analizi, altın mevduat oranı yüksek illerde konut fiyatlarının 2023 yılının son çeyreğinden itibaren diğer illerden istatistiksel olarak anlamlı biçimde ayrıştığını ortaya koyuyor. Buna göre, altın fiyatlarındaki yükselişin ardından, ortalama altın mevduat oranına sahip illerde konut fiyatlarında yaklaşık %11 oranında ek bir artış yaşandı.
Ancak analizde, toplam konut satış adetlerinde anlamlı bir farklılaşma gözlenmediği belirtiliyor. Bu bulgu, konut arzının kısa vadede esnek olmaması nedeniyle artan talebin doğrudan fiyatlara yansıdığı, fakat satış sayılarında belirgin bir değişim yaratmadığı şeklinde yorumlanıyor.
İPOTEKSİZ SATIŞLAR ÖNE ÇIKIYOR
Yazıda ayrıca ipoteksiz konut satışlarının, altın mevduatı yüksek illerde göreli olarak daha fazla arttığı ifade ediliyor. Bu durum, altın yatırımından kazanç elde eden hanehalklarının finansman desteğine ihtiyaç duymadan doğrudan konut satın aldıklarını ve sıkı kredi koşullarına rağmen talebin dirençli kaldığını gösteriyor.
OTOMOBİL SATIŞLARINDA NET ARTIŞ
Altının etkisi sadece konutla sınırlı değil. Otomobil piyasasında ise özellikle altın mevduat oranı yüksek illerde satış adetlerinde bariz bir artış gözlemlendiği belirtiliyor. Konuta kıyasla arzı daha esnek olan otomobil piyasasında, artan talep doğrudan satış rakamlarına yansıdı.
