Almanya’daki Charité – Universitätsmedizin Berlin bünyesinde yürütülen yeni bir araştırma, Latin Amerika’da yayılmakta olan ve büyük ölçüde göz ardı edilen Oropouche virüsüne karşı endişeleri artırdı. Ateşli semptomlarla seyreden ve Zika ile Dang hummasına benzerlik gösteren bu virüsün, bölgede sanılandan çok daha yaygın olduğu ortaya konulurken, özellikle hamile kadınlar açısından potansiyel riskler barındırdığı uyarısı yapılıyor. Uzmanlara göre, iklim değişikliği bu yayılımı hızlandıran önemli bir faktör.
TANISI KONMAYAN BİNLERCE VAKA OLABİLİR
Saygın tıp dergisi The Lancet Infectious Diseases’te yayımlanan çalışmaya göre, Oropouche virüsü 1950’lerden bu yana biliniyor olsa da, 2023 sonlarına doğru bildirilen vakalar ciddi bir artış gösterdi. Bugüne dek bildirilen vaka sayısı 20 bini aşarken, virüsle ilişkili olarak iki genç kadının hayatını kaybettiği, bazı hamileliklerde ise düşüklere veya bebekte gelişim bozukluklarına yol açtığı bildirildi.
Araştırmanın başyazarı Prof. Jan Felix Drexler, “Verilerimiz, Oropouche virüsünün Latin Amerika'da büyük oranda tanı konulamamış bir halk sağlığı sorunu olduğunu gösteriyor. Bazı bölgelerde her on kişiden biri bu virüse yakalanmış olabilir” açıklamasında bulundu.
SEMPTOMLAR HAFİF, RİSK İSE BELİRSİZ
Sciencealert'te yer alan habere göre; ateş, titreme, baş ve kas ağrısı, bulantı, eklem ağrısı ve döküntü gibi belirtilerle ortaya çıkan Oropouche virüsü, ilk etapta grip benzeri semptomlar gösterse de gebelik döneminde taşıdığı riskler konusunda hâlâ net veriler bulunmuyor. Prof. Drexler, “Zika kadar ağır doğumsal bozukluklara yol açtığına dair elimizde net bulgu yok, ancak temkinli olmak zorundayız” dedi.
Şu anda Oropouche virüsüne karşı geliştirilmiş bir aşı ya da özgül tedavi yöntemi bulunmuyor.
9.400 KAN ÖRNEĞİYLE GENİŞ TARAMA
Araştırmacılar, 2001–2022 yılları arasında Bolivya, Brezilya, Kolombiya, Kosta Rika, Ekvador ve Peru’dan toplanan 9.400’den fazla kan örneğini analiz etti. İncelenen örneklerde, Latin Amerika genelinde her 100 kişiden yaklaşık 6’sında virüse karşı bağışıklık (antikor) bulunduğu tespit edildi.
Özellikle Amazon havzası gibi sıcak ve alçak rakımlı bölgelerde enfeksiyon oranı yüzde 10’un üzerine çıkarken, yüksek rakımlı yerlerde bu oran oldukça düşük kaldı.
EL NİÑO VE İKLİM KRİZİ YAYILIMI TETİKLİYOR
Makine öğrenimi teknikleriyle yapılan çevresel analizler, sürekli yüksek sıcaklık ve yoğun yağış gibi iklim koşullarının Oropouche virüsünün yayılmasında belirleyici rol oynadığını gösterdi. Bilim insanları, 2023’te yaşanan El Niño hava olayı gibi küresel iklim fenomenlerinin salgını tetikleyebileceğini belirtiyor.
Prof. Drexler, “İklim değişikliği devam ederse, Oropouche’un daha geniş alanlara yayılması kaçınılmaz olabilir. Bu virüs artık yalnızca yerel değil, bölgesel bir tehdit” ifadelerini kullandı.
EN BÜYÜK RİSK AMAZON BÖLGESİNDE
Araştırma haritasına göre, virüsün en yaygın olduğu bölge Amazon Yağmur Ormanları olarak öne çıkıyor. Bununla birlikte, Orta Amerika, Karayipler ve Brezilya’nın kıyı bölgelerinde de önemli oranda enfeksiyon riski mevcut.
Drexler’e göre, Oropouche virüsü şu anda Latin Amerika'da böcek ısırıklarıyla bulaşan en yaygın virüslerden biri olabilir ve Dengue ile chikungunya gibi hastalıklar kadar yakından izlenmesi gerekiyor.
3 MİLİMETRELİK “GÖRÜNMEZ SİNEKLER” ARACILIĞIYLA BULAŞIYOR
Virüs, halk arasında “görünmez sinek” olarak bilinen ve yalnızca 3 milimetre boyunda olan küçük sinekler aracılığıyla insanlara bulaşıyor. Bu sineklerin standart cibinlik gözeneklerinden geçebilecek kadar küçük olması, korunmayı daha da zorlaştırıyor.
Uzmanlar, enfeksiyon riski taşıyan bölgelerde bulunan kişilere şu önlemleri öneriyor:
-
Uzun kollu giysiler ve pantolonlar giymek,
-
DEET veya icaridin içeren sinek kovucular kullanmak,
-
İnce dokulu, özel cibinlikler tercih etmek,
-
Hamile kadınların seyahat planlarını doktor kontrolünde yapmaları.
