Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun bu hafta toplanması beklenirken, CHP Emek Büroları kamuoyuna “Türkiye İçin Demokratik ve Adil Bir Asgari Ücret Tespit Modeli” başlıklı kapsamlı bir çalışma sundu. Parti, mevcut sistemin hükümet ağırlıklı işlediğini, çalışanların geçim koşullarını iyileştirmekte yetersiz kaldığını belirterek yeni modeli önümüzdeki günlerde CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Taşcıer’in imzasıyla yasa teklifi olarak Meclis’e sunacak.
Cumhuriyet'in haberine göre yeni model, asgari ücretin açlık sınırının altına düşmemesini, orta vadede yoksulluk sınırına yaklaşmasını ve yüksek enflasyon dönemlerinde ücretin hızla erimesini önleyecek mekanizmaların kurulmasını hedefliyor.
KOMİSYON 16 ÜYEDEN OLUŞACAK: 4 BAĞIMSIZ AKADEMİSYEN ZORUNLU
CHP’nin önerisine göre komisyon 15 yerine 16 üyeden oluşacak. Bu yapı şöyle öngörülüyor:
- Hükümetten 1 temsilci
- TÜİK’ten oy hakkı olmayan 1 uzman
- İşçi temsilcilerinden 5 üye
- İşveren temsilcilerinden 5 üye
- En az 10 yıllık deneyime sahip 4 bağımsız akademisyen
Akademisyenlerin siyasi parti üyeliği bulunmayacak; bağımsızlık taahhüdü imzalayacak ve kamuoyuna açık kurayla belirlenecek. Görev süreleri iki yıl olacak ve keyfi biçimde görevden alınamayacak.
KARARLAR NİTELİKLİ ÇOĞUNLUKLA ALINACAK: “11 OY” ŞARTI
Yeni modelde komisyonun çalışma yöntemi de değiştirilerek kararların nitelikli çoğunlukla alınması isteniyor.
Buna göre:
- 16 üyeden en az 11’inin onayı olmadan karar alınamayacak.
- Böylece tek bir tarafın çoğunluğu sağlaması mümkün olmayacak.
- Uzlaşma zorunlu hale gelecek.
CHP, bu mekanizmanın komisyon kararlarını daha demokratik ve dengeli hale getireceğini savunuyor.
UZLAŞMAZLIK DURUMUNDA İŞÇİLERE “TOPLU EYLEM HAKKI”
Taslağın en dikkat çeken bölümlerinden biri, taraflar arasında uzlaşma sağlanamaması durumunda işçi kesimine toplu eylem hakkı tanınması. CHP, bu düzenlemenin uluslararası normlara uygun olduğunu ve sürecin tek taraflı dayatmaya dönüşmesini önleyeceğini belirtiyor.
Model, sürecin şeffaf yürütülmesini zorunlu kılıyor:
- Tüm toplantılar kamuya açık olacak.
- Tutanaklar ve raporlar yayımlanacak.
- Komisyon kararları “insan onuruna yaraşır yaşam standartları” ilkesine dayanacak.
ENFLASYON DÖNEMLERİ İÇİN OTOMATİK TOPLANMA ŞARTI
CHP’nin yasa teklifinde yüksek enflasyon dönemlerinde ücret erimesini önlemek için otomatik mekanizma öngörülüyor.
- 6 aylık enflasyon %10’u aşarsa komisyon kendiliğinden toplanacak.
- Değerlendirmede gerçekleşen enflasyonun yanı sıra beklenen enflasyon da dikkate alınacak.
- Komisyonun en geç yılda bir toplanması yasal zorunluluk haline getirilecek.
Ayrıca ekonomik büyümeden emekçilerin pay alması esas olacak.
TÜİK VE MERKEZ BANKASI VERİLERİ DENETLENECEK
Teklifte, TÜİK, Merkez Bankası ve Hazine’den veri alacak bağımsız bir teknik birim kurulması da yer alıyor. Bu birim:
- Politik baskıdan bağımsız çalışacak
- Tarafsız analizlerle komisyona veri sağlayacak
Asgari ücret sürecinin yıl boyu süren bir sosyal diyalog mekanizmasıyla desteklenmesi ve Ekonomik ve Sosyal Konsey’in düzenli toplanması da modelin parçaları arasında.
