TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen “Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, ekonominin farklı alanlarını kapsayan geniş kapsamlı düzenlemelerle yasalaştı. Kanun, kambiyo işlemlerinden vergi istisnalarına, yatırım teşviklerinden personel ödemelerine kadar çok sayıda başlıkta yeni hükümler getiriyor.
KAMBİYO VE KIYMETLİ EŞYA İŞLEMLERİNE CUMHURBAŞKANI YETKİSİ
Kanunla, Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’da yapılan değişiklik uyarınca; kambiyo, esham, tahvilat, kıymetli madenler ve taşlar ile bunlardan mamul her türlü eşyanın alım-satımı, ithalat ve ihracat işlemlerine ilişkin düzenleme ve sınırlamalar konusunda Cumhurbaşkanı yetkili kılındı. Bu yetki, aynı zamanda ticari senetler ve ödeme vasıtalarının kontrolünü de kapsıyor.
İzinsiz yurt dışına çıkarılan veya yurda sokulan değerli eşyalar için Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında suç unsuru oluşmadığı durumlarda, ilgili kişi veya kurumlara rayiç bedelin yarısından iki katına kadar idari para cezası uygulanacak. Teşebbüs aşamasında kalan fiillerde ise ceza yarıya indirilecek.
YETKİSİZ FAALİYETLERE AĞIR YAPTIRIMLAR
Faaliyet izni veya yetki belgesi olmaksızın işlem yapan kişi veya kurumlara 50 bin TL’den 250 bin TL’ye kadar idari para cezası verilecek. Ayrıca, söz konusu iş yerindeki tüm faaliyetler bir ay süreyle durdurulacak. Tekerrür durumunda ise ceza üst sınırdan uygulanacak ve faaliyetler tamamen durdurulabilecek. Bu yaptırımlar, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın talebi üzerine valiliklerce yerine getirilecek.
ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU'NDA DEĞİŞİKLİKLER
Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na ekli 1 sayılı listede yer alan, aralarında akaryakıt ve doğal gaz türlerinin bulunduğu malların ithalinde hesaplanıp teminata bağlanan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), KDV matrahına dahil edilecek. Bu hüküm, düzenlemenin yayımını izleyen ayın başında yürürlüğe girecek.
Organize Sanayi Bölgesi tüzel kişiliğinin, Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu'nun uygulanmasıyla ilgili işlemlerde her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulmasına yönelik hükme yapılan eklemeye göre, bu muafiyetin, Gider Vergileri Kanunu uyarınca ödenecek banka ve sigorta muameleleri vergisine şümulü olmayacak.
Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu'nda yapılan değişikliğe göre, konusu suç teşkil etmemek kaydıyla, Kanun hükümleri uyarınca imzalanan toplu sözleşmeler ve Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararlarındaki usul ve esaslara aykırı olarak 31 Mayıs 2025'e kadar kamu görevlilerine giyim yardımı, kıyafet yardımı, koruyucu giyim yardımı, koruyucu giyim malzemesi, koruyucu donanım malzemesi yardımı yapan kamu kurum ve kuruluşlarının yetkili veya görevli olan sorumluları hakkında idari veya mali takibat ve yargılama yapılamayacak, başlamış olanlar işlemden kaldırılacak.
TBMM Genel Kurulunda kabul edilen yasayla Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu'nda değişikliğe gidiliyor.
Buna göre, 31 Aralık 2028'e kadar bölgede çalışan AR-GE, tasarım ve destek personelinin, bu görevleriyle ilgili ücretlerinin brüt asgari ücretin 40 katını aşmayan kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, Gelir Vergisi Kanunu'nun ilgili hükmünde düzenlenen asgari ücret istisnasına isabet eden vergi düşüldükten sonra kalan vergi tutarı, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilerek terkin edilecek. Bu kapsamdaki ücretlere ilişkin düzenlenen kağıtların brüt asgari ücretin 40 katını aşmayan kısmı damga vergisinden istisna olacak. Bu hüküm, düzenlemenin yayımını izleyen ayın başında yürürlüğe girecek.
Endüstri Bölgeleri Kanunu'nda yapılan değişikliğe göre, endüstri bölgelerine yeni alanların ilave edilmesi ya da endüstri bölgelerinden alanların çıkarılmasına Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı karar verecek, buna ilişkin karar Resmi Gazete'de yayımlanacak.
Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nda yapılan düzenlemeye göre, Kanun'un II sayılı listesinde yer alan ve yerli katkı oranı en az yüzde 40 olan binek otomobiller ile kamyon, kamyonet, kamyonet grubunda yer alan arazi taşıtları ve motosikletlerin, Milli Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Savunma Sanayii Başkanlığı ve Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı tarafından münhasıran milli savunma ve iç güvenlik ihtiyaçlarında kullanılmak üzere ilk iktisabı ÖTV'den müstesna tutulacak. İlgili kuruluşların ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte yerli üretimi bulunmayan hafif ticari taşıtlar da hüküm kapsamında yer alıyor.
Kanun'un II sayılı listesindeki mallar için oranlar ile bu oranlara esas Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) matrahlarının alt ve üst sınırlarını 3 katına kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye, bu sınırlar içinde kalmak şartıyla binek otomobiller ve esas itibarıyla insan taşımak üzere imal edilmiş steyşın vagon ve yarış arabaları dahil diğer motorlu taşıtların motor silindir hacmi, menzilleri ve batarya kapasiteleri için de farklı oranlar belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
ARAÇLARDA ÖTV DEĞİŞTİ
Bazı fosil yakıtla çalışan binek otomobiller ile hem fosil yakıt kullanan hem de elektrik motoru bulunan bazı hibrit otomobillerin ÖTV matrah eşiklerinde ve oranlarında değişikliğe gidiliyor. Buna göre, motor silindir hacmi ve elektrik motor gücüne göre alınacak ÖTV oranları, yüzde 80 ile yüzde 220 arasında değişecek.
Kamyonet cinsi araçlardan arazi taşıtı sınıfında olan ve azami yük kütlesi 3 bin 500 kilogramı geçmeyen arazi taşıtları için ÖTV oranı yüzde 50 olarak uygulanacak.
Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'da yapılan değişiklik kapsamında ise dağıtıcılar, herhangi bir dağıtıcıdan toptan LPG ticareti kapsamında LPG satın alabilecek ancak bu LPG'yi başka bir dağıtıcıya satamayacak. Bu hüküm 1 Ocak 2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
Genel Kurulda kabul edilen önergeye göre, depolama tesislerinde boş kapasite bulunan depolama lisansı sahipleri, depolama taleplerini, lisans sahibinin tesisine, depoladığı LPG'ye yönelik olarak bozucu veya risk artırıcı olumsuz etkileri olmaması koşuluyla karşılamakla yükümlü olacak. Yükümlülüklere ilişkin ilke, usul ve esaslar Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek. Depolama faaliyetlerine ilişkin tarifeler, lisans sahiplerince hazırlanarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu onayının ardından uygulanacak. Kurul, tarife onay istemlerini müracaat tarihini takip eden 30 gün içerisinde karara bağlayacak. Bu tarifelere ilişkin ilke, usul ve esaslar Kurumca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek. Bu hüküm kapsamında depolama lisansı sahibi şirketler tarafından hazırlanacak ilk tarife teklifleri en geç 1 Aralık 2025'e kadar Kuruma sunulacak.
Dağıtıcıların, "herhangi bir dağıtıcıdan toptan LPG ticareti kapsamında LPG satın alabilmesi ancak bu LPG'yi başka bir dağıtıcıya satamaması" hükmüne aykırı davranmaları halinde idari para cezası uygulanacak. Aynı hükümlere aykırılığın, lisans sahibi tarafından 2 yıl içerisinde tekrar edilmesi halinde ise dağıtıcı lisansı iptal edilecek. Bu hüküm, 1 Ocak 2026'da yürürlüğe girecek.
FAALİYET İZİNLERİNDE YENİ ÜCRET TARİFELERİ
Kanun kapsamında, Borsa İstanbul Kıymetli Madenler Piyasasında faaliyet, kıymetli maden rafinajı ve Kimberley Süreci Sertifika Sistemi çerçevesindeki ticaret için Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan izin alınması zorunlu hale getirildi.
Ticari döviz alım satımı yapan şirketlerin faaliyet bölgeleri de artık il ve ilçelerin nüfus, ticaret ve turizm ölçütlerine göre belirlenecek. Ayrıca, anonim şirketlerin pay devirleri sırasında belirlenen ücretler alınacak, ancak veraset, mahkeme kararı veya aile içi devirlerde bu ücret alınmayacak.
Bu ücretler vergi dairelerine yatırılacak olup, her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenecek. Cumhurbaşkanı, bu ücretleri iki katına kadar artırma veya yarıya indirme yetkisine sahip olacak.
GELİR İDARESİ PERSONELİNE FAZLA MESAİ ÖDENEĞİ
Vergi Usul Kanunu’nda yapılan değişiklikle, elektronik yoklama fişleri için artık polis veya muhtar onayı aranmayacak. Ayrıca GİB taşra teşkilatında görevli personele fazla mesai ödeneği artırıldı. Gösterge rakamı 160’tan 300’e çıkarılırken, aylık fazla mesai süresi 50 saate, bu ödenekten faydalanabilecek personel oranı ise %40’a yükseltildi.
KDV VE ÖTV DÜZENLEMELERİ
Milli savunma ve iç güvenlik ihtiyaçları için alınacak bazı araçlar KDV'den muaf tutuldu. Bu kapsamda, Milli Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Savunma Sanayii Başkanlığı ve MİT’in alacağı belirli taşıtlar için istisna uygulanacak.
Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait taşınmazların devri de KDV'den muaf tutuldu. Ayrıca, ithal edilen akaryakıt ve doğalgaz için hesaplanan ÖTV, KDV matrahına dahil edilecek.
LPG VE ELEKTRİK PİYASASINA YENİ KURALLAR
LPG dağıtıcılarının yalnızca doğrudan tüketiciye satış yapabileceği, başka dağıtıcıya satış yapamayacağı hükmü getirildi. Bu kural 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek. Boş kapasitesi olan depolama tesisleri ise gelen talepleri karşılamakla yükümlü olacak.
Kurallara uymayan dağıtıcılar idari para cezasıyla karşılaşacak, tekrarı halinde ise lisans iptal edilecek.
YATIRIMLARA YENİ TEŞVİKLER VE VERGİ AVANTAJLARI
Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenleme ile verimli yatırımların teşviki amacıyla, %60 oranında ve 10 yıla kadar indirimli kurumlar vergisi uygulanacak. Ancak bu hak kullanılmazsa, ilgili dönemler için yatırım katkısı geçerli sayılmayacak.
Cumhurbaşkanı; illeri sosyoekonomik gelişmişlik düzeylerine göre gruplandırma, teşvik oranlarını belirleme, yatırım harcamalarını sınırlama gibi yetkilere sahip olacak. Bu teşvikler 16 Haziran 2025’ten sonra alınacak belgeler için geçerli olacak.
AR-GE VE TASARIM PERSONELİNE VERGİ İSTİSNASI
AR-GE, tasarım ve destek personelinin ücretlerinden alınan gelir vergisine indirim getirildi. Doktoralı çalışanlar için bu oran %95, yüksek lisanslılar için %90, diğerleri için %80 olarak uygulanacak. Ayrıca bu personele yapılan ödemeler için düzenlenen belgeler damga vergisinden muaf olacak.
Benzer bir istisna, kamu personeli dışında araştırma altyapılarında çalışanlar için de geçerli olacak.
TÜRKİYE UZAY AJANSI’NA FON AKTARMA YETKİSİ
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Uzay Ajansı’nın faaliyetleri için ayrılan ödeneklerin Savunma Sanayii Destekleme Fonu'na aktarılması konusunda yetkili kılındı. Bu düzenleme 31 Aralık 2025’e kadar geçerli olacak.
ÇALIŞMA HAYATI VE SOSYAL GÜVENLİĞE YÖNELİK DÜZENLEMELER
Yasa ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın taşra görevlerini bağlı kuruluşları aracılığıyla yürütmesine imkan tanındı. İş Kanunu’nda yapılan düzenleme ile bazı bildirimlerin kayıtlı elektronik posta (KEP) üzerinden yapılması geçerli sayılacak. Bu hüküm 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek.
İŞKUR’a bildirilecek açık iş ilanlarına dair yeni yükümlülükler getirilirken, bildirim yapmayan özel istihdam bürolarına 136 bin TL, tekrarı halinde 272 bin TL ceza uygulanacak.
Yurt dışındaki vatandaşların sosyal güvenlik başvurularının elçilik ve ataşelikler aracılığıyla yapılması da artık mümkün olacak.
SERBEST BÖLGELER VE OSB’LERE VERGİ MUAFİYETLERİ
Serbest bölgelerde üretim yapan mükelleflerin gelir ve kurumlar vergisinden muaf tutulacağına ilişkin yeni hükümler getirildi. Organize Sanayi Bölgeleri ise yalnızca banka ve sigorta muameleleri vergisi kapsamı dışında kalacak şekilde vergi, resim ve harç muafiyetine tabi olacak.
