Air India’nın geçen ay yaşadığı ve 260 kişinin hayatını kaybettiği kazanın ardından, Boeing jetlerinde güvenlik endişeleri yeniden gündeme geldi. Hindistan ve Güney Kore, Boeing 787 ve 737 modellerindeki yakıt kesme anahtarlarının kilit mekanizmalarının detaylı şekilde incelenmesi için harekete geçti. ABD’li uçak üreticisi Boeing ve Federal Havacılık İdaresi (FAA) ise bu sistemlerin güvenli olduğunu savunuyor.
KALKIŞTAN SONRAKİ 32 SANİYE: HER ŞEY BİR ANDA OLDU
Kazayla ilgili yayımlanan ön rapor, uçağın düşmeden önceki son 32 saniyesinde yaşananları netleştirdi. Kalkış öncesi sistem kontrollerinde bir sorun tespit edilmemesine rağmen, tekerlek kesildikten sadece üç saniye sonra kritik bir zincirleme gelişme yaşandı:
• Kalkıştan 3 saniye sonra: Uçak 180 knot hıza ulaştı. Aynı anda sol motorun yakıt kontrol anahtarı “çalıştır” konumundan “kes”e geçti. Hemen ardından sağ motorun da yakıtı kesildi.
• 8. saniyede: Uçaktaki acil durum sistemlerinden Ram Air Turbine (RAT) devreye girdi.
• 13. saniyede: Sol motorun yakıt akışı yeniden başlatıldı.
• 17. saniyede: Sağ motor da tekrar çalıştırılmak istendi. Sol motor toparlanmaya başladı, ancak sağ motor yeterli çekirdek güce ulaşamadı.
• 26. saniyede: Pilotlardan biri “Mayday, Mayday, Mayday” çağrısını yaptı. Ancak kule bu çağrıya cevap veremeden uçak düştü.
• 13:39:11: Kazanın gerçekleştiği an olarak kaydedildi.
FAA VE BOEİNG “GÜVENLİ” DEDİ AMA…
ABD Federal Havacılık İdaresi ve Boeing, kazanın ardından yayınladıkları açıklamalarda yakıt kesme anahtarı kilitlerinin güvenli olduğunu savundu. Ancak Hindistan Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (DGCA) bu açıklamaları yeterli bulmayarak tüm 787 ve 737 modellerinde denetim yapılması talimatını verdi.
Kazaya dair ön raporda, FAA’nın 2018 yılında yayımladığı ancak bağlayıcılığı olmayan bir tavsiye notuna dikkat çekildi. Bu notta, yakıt kesme anahtarı kilitlerinin kontrol edilmesi öneriliyordu. Air India’nın bu kontrolleri yapmadığı, ancak ilgili modüllerin 2019 ve 2023 yıllarında değiştirildiği kaydedildi.
GÜNEY KORE VE JAPONYA SÜRECE DAHİL OLUYOR
Hindistan’ın ardından Güney Kore de benzer bir karar alarak inceleme başlatacağını duyurdu. Güney Kore Ulaştırma Bakanlığı, FAA’nın tavsiyeleri doğrultusunda denetim yapılacağını, ancak tarih belirlenmediğini açıkladı.
Japon havayolu JAL ise “Güvenlik birinci önceliğimiz” açıklaması yaparak soruşturmayı dikkatle izlediklerini ve gerekirse kontrolleri uygulayacaklarını bildirdi.
AİR INDİA DENETİMLERE BAŞLADI
Air India Grubu, hafta sonu itibarıyla filosundaki 787 ve 737 uçaklarında yakıt anahtarı kilitlerini denetlemeye başladı. Sürece yakın bir kaynak, kontrollerde şu ana kadar herhangi bir teknik soruna rastlanmadığını ve denetimlerin birkaç gün içinde tamamlanacağını ifade etti.
BOEİNG VE FAA BELGELERLE SAVUNMADA
Reuters’ın ulaştığı bir belgeye göre Boeing ve FAA, hava yollarına yakıt kesme sistemlerinde güvenlik sorunu bulunmadığı ve ilave denetimlerin gerekli olmadığı yönünde yazılı bildirimde bulundu. Ancak Air India kazasının ardından bu açıklamalar ciddi şekilde tartışmaya açıldı.
“SORUŞTURMA DEVAM EDİYOR”
Air India CEO’su Campbell Wilson, personele gönderdiği dahili notta, ön raporun soruşturmanın tamamı anlamına gelmediğini ve aceleci sonuçlar çıkarılmaması gerektiğini belirtti. Soruşturma hâlâ devam ederken, Boeing üzerindeki baskının daha da artacağı öngörülüyor.
