Erzurum Teknik Üniversitesi’nden üç akademisyen, Alzheimer hastalığının erken evrede tespitini sağlayacak bir yöntemi geliştirmek üzere TÜBİTAK destekli bir projeyi hayata geçirdi.
Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nden Doç. Dr. Mehmet Enes Arslan, Matematik Bölümü’nden Doç. Dr. Harun Selvitopi ve Temel Bilimler Bölümü’nden Doç. Dr. Murat Aydemir’in yürüttüğü çalışma, kan örneğinden hastalığın izlerini tespit edebilmeyi amaçlıyor.
Proje kapsamında geliştirilen Agregasyon-İndüklenmiş Florasan (AIE) problar, kanda bulunan ve Alzheimer ile ilişkili olan proteinlerin çok düşük düzeylerini bile tespit edebilecek hassasiyette tasarlanıyor. Bu yenilikçi yöntemle, semptomlar ortaya çıkmadan önce tanı konulması hedefleniyor.
"BU TESTİN EN GÜÇLÜ YANI, YÜKSEK DOĞRULUK ORANI"
Doç. Dr. Mehmet Enes Arslan, Alzheimer ve Parkinson üzerine uzun yıllardır yürüttükleri araştırmaların artık bir teşhis kiti geliştirme aşamasına geldiğini belirtti. Arslan, “Mevcut ilaçlar yalnızca hastalığın ilerleyişini yavaşlatıyor, tedavi sağlamıyor. En büyük sorun, teşhisin çok geç konulması. Eğer biz hastalık henüz başlamadan tespit edebilirsek, tedavi de mümkün olabilir,” dedi.
Kandan alınan bir örnek üzerinden yapılan analizlerde, toksik etkili Alzheimer proteinlerinin izlerinin aranacağı bu kit sayesinde, yalnızca bir damla kanla kesin sonuçlara ulaşılması amaçlanıyor. Arslan, “Bu testin en güçlü yanı, yüksek doğruluk oranı. Bir kişide hastalık başlangıcı varsa, bunu yüzde 99,9 kesinlikle söyleyebileceğiz” ifadesini kullandı.
"TEORİK ALTYAPIMIZ GÜÇLÜ"
Doç. Dr. Harun Selvitopi ise, hastalığa neden olan proteinlerle yüksek bağlanma enerjisine sahip molekülleri hesaplamalı yöntemlerle belirlediklerini, ardından bu moleküllerin sentez sürecine geçildiğini ve deneysel çalışmaların başladığını aktardı.
Proje ekibinden Doç. Dr. Murat Aydemir de, geliştirilen kitin Alzheimer’ın ön teşhisi için önemli bir adım olacağını vurgulayarak, “Organik moleküllerin proteinle doğru şekilde etkileşmesini sağlamak için çeşitli yöntemler deniyoruz. Teorik altyapımız güçlü, şimdi bu teoriyi pratiğe en verimli şekilde taşımaya çalışıyoruz” diye konuştu.
Çalışma halen ilk aşamada olmakla birlikte, erken teşhis ve tedavi açısından önemli bir potansiyele sahip. Ekip, projeyi daha da geliştirerek klinik kullanıma hazır hale getirmeyi hedefliyor.
