Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden tekstil ve hazır giyim, yüksek maliyetler, ithalat baskısı ve kaybolan rekabet gücü nedeniyle tarihinin en zor dönemlerinden birini yaşıyor. İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz ve Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Toygar Narbay’dan gelen açıklamalar, sektörün karşı karşıya olduğu yapısal sorunlara ve çözüm arayışlarına dikkat çekiyor.
KAPASİTELER %50'NİN ALTINDA, İTHALAT ARTTI
Kipaş Holding Yönetim Kurulu Üyesi de olan İTHİB Başkanı Ahmet Öksüz, üretim kapasitelerinin birçok firmada yüzde 50-60 seviyelerinde kaldığını, sektör genelindeki seyrin ise “keyifsiz” olduğunu belirtti. Özellikle fiyatların yüksekliği nedeniyle Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında gelen ürünlerin iç piyasaya sızmasının ciddi bir vergi kaybına ve haksız rekabete yol açtığını ifade eden Öksüz, "İthalat kolaylaştıkça, iç üretici zemin kaybediyor" uyarısında bulundu.
“DİR DENETİMİ YETERSİZ, VERGİSİZ ÜRÜNLER İÇERİ SIZIYOR”
Öksüz, ihracat amacıyla getirilen ürünlerin iç piyasada satışa sunulmasının önüne geçilmesi için DİR kapsamında gelen ürünlerin daha sıkı denetlenmesi gerektiğini söyledi: “İplikte ithalatın yüzde 70’i, polyesterdede yüzde 50’si vergisiz geliyor. Oysa bu ürünlerin bir kısmı ihracata gitmiyor. Numune yerine konteyner bazlı kontroller şart.”
BATI’DA UMUT ABD, DOĞU’DA RAKİP ÖZBEKİSTAN
Dış pazarlardaki gelişmelere de değinen Öksüz, Özbekistan’ın artık sadece pamuk ihracatı yapan bir ülke olmaktan çıkıp mamul tekstil ürünleri üretmeye başladığını ve Türkiye için güçlü bir rakip haline geldiğini söyledi. ABD pazarında ise Türkiye’nin şansı olduğuna işaret eden Öksüz, Tercihli Ticaret Anlaşması yapılması çağrısında bulundu: “ABD, Uzak Doğu yerine Türkiye’den alım yaparsa, ihracatımız yüzde 20 artabilir.”
HAZIR GİYİMDE ÜÇ YIL ÜST ÜSTE ZARAR: “DEVLET DESTEĞİ ARTIK ZORUNLULUK”
TGSD Başkanı Toygar Narbay ise hazır giyim sektörünün 2023, 2024 ve 2025’in ilk dört ayında zarar yazdığını vurgulayarak, “Devlet desteği olmadan bu sektör ayakta kalamaz” dedi.
“Devlet desteği olmadan başarmamız mümkün değil” diyen Narbay, hazır giyim sektörü olarak, ülkenin ekonomik kalkınmasına ve istihdamına önemli katkılar sunmaya devam etmek istediklerini belirterek, “Bu nedenle yetkilileri, önerilerimizi dikkate almaya ve sektörümüz için acil destek paketini hayata geçirmeye davet ediyoruz. Türk hazır giyim sektörü, tekstil sektörü ile birlikte ülkemizin lokomotif sektörlerinden biri olarak ekonomimize 1 milyon kişilik istihdam ve 50 milyar dolarlık üretimle katkı sağlamaktadır. Ancak son dönemde yaşanan ekonomik dalgalanmalar ve uygulanan politikalar, sektörümüzü sürdürülemez bir noktaya getirmiştir. Sebebi olmadığımız bu krizden, tek başımıza çıkmamız mümkün görünmemektedir. Bu nedenle devlet desteği artık bir tercih değil, zorunluluk haline gelmiştir” ifadelerini kullandı.
Narbay’a göre, döviz kuru artışının %101 ile sınırlı kaldığı bir dönemde, asgari ücrette %249, politika faizinde ise %258’lik artış yaşandı. Bu durum, maliyet-gelir dengesini tamamen bozdu. Türk ürünlerinin Uzak Doğu’ya göre %60, Kuzey Afrika’ya göre ise %45 daha pahalı hale geldiğini aktaran Narbay, “Uluslararası pazarlarda kaybediyoruz” dedi.
SEKTÖRDEN ÜÇ ACİL DESTEK TALEBİ
-
Kur Dönüşüm Desteği: Net ihracata %10 oranında kur desteği verilmesi
-
Finansmana Erişim Kolaylığı: Reeskont faizinin politika faizinin yarısına çekilmesi ve dönem sonunda tahsil edilmesi
-
İstihdam Desteği: Her çalışan için ölçek ayrımı olmaksızın aylık 2.500 TL destek sağlanması
Narbay, “Sektör firmalarımız öz kaynaklarını kaybetti. Destek verilmezse iflaslar kaçınılmaz hale gelecek” diyerek yetkililere çağrıda bulundu.
BMD BAŞKANI SİNAN ÖNCEL: TÜKETİCİLER GIDA VE TEMEL İHTİYAÇLAR DIŞINDAKİ HARCAMALARI GİDEREK KISTI
BMD Başkanı Sinan Öncel, alım gücü daralan tüketicilerin gıda ve temel ihtiyaçlar dışındaki harcamaları giderek daha çok kıstığını söyledi. Öncel, “Anketimize katılan üyelerimizin yüzde 53’ü mart ayına göre nisanda adet satışlarının düştüğünü bildirdi. Adet satışlarının nisanda daraldığını beyan eden üyelerimizin oranı hazır giyimde yüzde 54, ayakkabıda yüzde 75’e ulaşıyor.
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre giyim ve ayakkabı için mart ayında 135 milyar lira olan kartlı harcama, nisanda 110,6 milyar lirada kaldı. İlk dört aylara baktığımızda ise 2024’te 252 milyon 607 bin olan işlem adedinin bu yıl 239 milyon 456 bine düştüğü. Yemek kategorisindeki markalarımızın yüzde 100’ünün nisanda adet satışlarında artış dikkat çekiyor. Mart ayında 87,3 milyar lira olan yemek için kartlı harcama, nisanda 111,5 milyar liraya, 200 milyon 739 bin olan işlem adedi ise 246 milyon 649 bine yükseldi” dedi.
“YAZ BİZİM İÇİN ZOR GEÇECEK”
BMD üyelerinin yüzde 58’inin Nisan 2024’e göre adet satışının düştüğünü, yüzde 75’inin de cirolardaki artışın TÜFE’nin altında kaldığını beyan ettiğini bildiren Öncel, “Kurban Bayramı ve tatil alışverişiyle birlikte haziranda adet satışları ve cirolarda artış bekliyoruz.
Temmuz ve ağustos aylarında özellikle tatil bölgelerinde turiste satışın cirolara önemli katkısı oluyordu. Ancak Türkiye yabancılara da pahalı geldiği için geçen yıl olduğu gibi bu yıl da turiste satışların katkısı sınırlı kalacak. Yerli müşterinin alım gücündeki daralmayı da dikkate aldığımızda yaz aylarının perakende için zor geçeceğini söyleyebiliriz”
