Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Ankara Büyükelçiliği'nin dün sosyal medya hesapları üzerinden paylaştığı ve vatandaşlarına deprem anında yapılması gerekenleri hatırlatan uyarı metni, "Olası bir deprem beklentisi mi var?" sorusunu gündeme getirdi. Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, bu gelişmenin arkasındaki bilimsel ve diplomatik nedenleri açıkladı.
"UYARI TESADÜF DEĞİL, BİLİMSEL TABANI VAR"
Prof. Dr. Osman Bektaş, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, ABD'nin bu adımının sıradan bir prosedürden ibaret olmadığını vurguladı. Uyarının zamanlamasına dikkat çeken Bektaş, "ABD’nin Türkiye’deki vatandaşlarını deprem konusunda uyarması tesadüf değil" ifadelerini kullandı.
Bektaş, bu diplomatik çağrının temelinde, son dönemde uluslararası bilim camiasında İstanbul ve Marmara Bölgesi'ne yönelik artan endişelerin yattığını belirtti.
SCIENCE DERGİSİNDEKİ KORKUTAN DETAYLAR
Prof. Dr. Bektaş, uyarının arka planında dünyanın en prestijli bilimsel yayınlarından biri olan Science dergisinde yayımlanan makalenin etkili olduğunu savundu.
Söz konusu makalede, Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın Marmara Denizi içerisindeki kollarında enerji birikiminin kritik seviyelere ulaştığına dair "korkutan detaylar" yer almıştı. Makalede, fayın kilitlendiği bölgeler ve olası bir kırılmanın yaratacağı yıkıcı etkinin boyutları bilimsel verilerle ortaya konulmuştu. Bektaş, bu verilerin ardından New York Times gazetesinde çıkan haberlerin de risk algısını küresel ölçekte yükselttiğini ifade etti.
"KESİN DEPREM DEĞİL, RİSK ALGISININ YANSIMASI"
Vatandaşları paniğe kapılmamaları konusunda da uyaran Prof. Dr. Bektaş, büyükelçilik duyurusunun yakın vadeli kesin bir deprem tahmini olmadığını belirtti.
Bektaş, durumu şu sözlerle özetledi: "Bu uyarı, 'kesin deprem' değil, artan risk algısının diplomatik yansımasıdır."
SCIENCE DERGİSİ: "STRES İSTANBUL'UN KAPISINA DAYANDI"
Bektaş'ın işaret ettiği ve Science dergisinde Aralık 2025'te yayımlanan "Progressive eastward rupture of the Main Marmara fault toward Istanbul" başlıklı makale, Marmara Denizi'ndeki tehlikenin boyutlarını gözler önüne serdi. Almanya'daki GFZ Helmholtz Merkezi'nden Prof. Dr. Patricia Martínez-Garzón liderliğindeki uluslararası bir ekip tarafından hazırlanan rapor, son 20 yıllık sismik verileri analiz etti.
Araştırmada öne çıkan ve İstanbul için alarm zillerini çaldıran bulgular şunlar:
- Depremler Doğuya İlerliyor: Son 15 yılda meydana gelen orta büyüklükteki depremlerin (M>5) batıdan doğuya doğru sistematik bir ilerleme kaydettiği tespit edildi. Raporda, 2019 Silivri depremi (5.8) ve özellikle 23 Nisan 2025'te meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki depremin (son 60 yılın en büyüğü) bu zincirin halkaları olduğu belirtildi.
- Kilitli Segmentler Tehdit Altında: Fayın batısındaki hareketliliğin, stresi İstanbul'un güneyindeki "kilitli" (locked) segmentlere taşıdığı vurgulandı. Özellikle Prens Adaları ve Avcılar açıklarındaki yaklaşık 15-21 kilometre uzunluğundaki "sessiz zon"un yüzyıllardır enerji biriktirdiği ve 7 üzeri büyüklükte bir deprem üretme potansiyeline sahip olduğu kaydedildi.
- Avrupa'nın En Yüksek Riski: Makalede Marmara Bölgesi, "Avrupa'nın en yüksek sismik riskine sahip alanı" olarak nitelendirilirken, olası büyük bir depremin "tarihin en kötü insani felaketlerinden birine" yol açabileceği uyarısı yapıldı.
-
NE OLMUŞTU?
ABD Türkiye Büyükelçiliği, dün X (Twitter) hesabı üzerinden vatandaşlarına yönelik bir "deprem güvenlik bildirimi" yayımlamıştı. Bildirimde "Çök, Kapan, Tutun" tekniği hatırlatılmış, pasaportların hazır bulundurulması, yolların kapanma ihtimaline karşı hazırlıklı olunması ve seyahat sigortası yaptırılması gibi lojistik tavsiyelerde bulunulmuştu.
