Bilim insanları, küresel iklim değişikliği ve kıyı bölgelerindeki yoğun insan faaliyetlerinin etkisiyle dünya genelindeki sahillerin hızla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu açıkladı. Yapılan değerlendirmelere göre, bu gidişat devam ederse yüzyılın sonuna kadar sahillerin yaklaşık yarısı kaybedilebilir.
Uruguay Cumhuriyet Üniversitesi’nden deniz bilimci Prof. Omar Defeo, durumun ciddiyetine dikkat çekerek, “Yüzyılın sonuna kadar sahillerin neredeyse yarısı yok olacak. Uruguay, Brezilya ve Arjantin bu kaynakları paylaşıyor. Bu nedenle kıyı ekosistemlerini yönetmek ve korumak için ortak çalışmak zorundayız” ifadelerini kullandı.
KIYI EKOSİSTEMLERİ ÇÖKÜŞTE: SAHİLLERDE "EZİLME" SÜRECİ BAŞLADI
Deniz bilimcilerine göre, deniz seviyesinin yükselmesi ve kıyı bölgelerindeki hızlı yapılaşma, sahillerde “ezilme” olarak adlandırılan kritik bir süreci tetikliyor. Bu süreç, kumullar, plaj yüzeyi ve dalga kırılma hattını kapsayan, birbirine bağlı üç bölgedeki doğal dengeyi temelden bozuyor.
Normal şartlarda, rüzgarın kumullardan kıyıya taşıdığı malzemenin dalgalarla geri gelmesi sayesinde iki yönlü bir döngü oluşur. Bu döngü kırıldığında, deniz fırtınaları daha yıkıcı hale geliyor. Prof. Defeo, bu dengeyi şöyle açıkladı: “Kumullar tampon görevi görür. Ancak kentleşme bu bölgeyi yok ettiğinde sonuç sahil evlerinin yıkılması olabiliyor” uyarısında bulundu.
BİYOÇEŞİTLİLİKTE HIZLA AZALMA GÖZLEMLENDİ
Prof. Defeo ve Brezilyalı araştırmacılar tarafından São Paulo kıyısındaki 30 sahilde yürütülen bir çalışma, nüfus yoğunluğu ve ziyaretçi sayısındaki artışın bölgedeki tür çeşitliliğini ve biyokütleyi düşürdüğünü ortaya koydu. Kum üzerinde yapılan yapılaşma ve mekanik temizlik araçlarının kullanılması da ekosistem üzerinde ciddi tahribat yaratan faktörler olarak belirlendi.
ScitechDaily'nin haberine göre; araştırmanın dikkat çeken bir bulgusu da, kıyıya yakın bölgelerde organizma sayısının artış göstermesi oldu. Ancak bu artış, doğal türlerin çoğalmasından değil, insan faaliyetinden kaynaklanan organik atıklarla beslenen fırsatçı türlerin çoğalması nedeniyle gerçekleşiyor.
KÜRESEL EROZYON ALARMI: İNSAN ETKİSİ BELİRLEYİCİ
Marine Science dergisinde yayımlanan başka bir çalışma, incelenen 315 plajın beşte birinde çok şiddetli erozyon yaşandığını gözler önüne serdi. Analizler, erozyonun başlıca nedenleri olarak deniz seviyelerinin yükselmesi, rüzgar ve dalga dinamikleri ile birlikte insan etkisini işaret etti.
Prof. Defeo, özellikle insan faaliyetlerinin rolünün altını çizerek, “İnsan faaliyetleri özellikle dalgaların enerjisinin aniden kırıldığı dik eğimli sahillerde ve geçiş özellikleri olan ara tip plajlarda belirleyici bir rol oynuyor” dedi.
Bilim insanı, sahillerin korunması için uluslararası ortaklıkların şart olduğunu vurguladı. Uzmanlar, kıyı bölgelerinin korunmaması halinde ekonomik kayıpların, biyolojik tahribatın ve kıyı şehirlerini tehdit eden afet risklerinin hızla artacağı konusunda uyarıda bulunuyor.
