Birleşik Arap Emirlikleri merkezli butik çikolatacı FIX’in 2021 yılında piyasaya sürdüğü Antep fıstığı kremalı, kadayıflı ve sütlü çikolata barı, Aralık 2023’te TikTok’ta yayımlanan bir videoyla küresel çapta tanınırlık kazandı. Financial Times’ın 21 Nisan tarihli haberine göre, söz konusu video 120 milyondan fazla izlendi ve dünya genelinde Antep fıstıklı çikolata ürünlerine olan talebi tetikledi.
“Can’t Get Knafeh of It” adı verilen çikolata barı, Arap tatlılarından ilham alınarak üretildi. Ürün yalnızca Birleşik Arap Emirlikleri içinde ve günde sadece iki saatliğine satışa sunuluyor. Ancak sınırlı erişime rağmen, çikolataya olan talep sınırları aştı ve pek çok çikolata üreticisi benzer ürünler geliştirmeye başladı.
ANTEP FISTIĞINDA ARZ KRİZİ: FİYATLAR YÜKSELİŞTE
Kuruyemiş tüccarı Giles Hacking’in Financial Times’a verdiği bilgilere göre, iç Antep fıstığı fiyatı son bir yılda pound başına 7,65 dolardan 10,30 dolara yükseldi. Hacking, “Antep fıstığı piyasası şu anda neredeyse boşalmış durumda,” ifadelerini kullandı.
ABD, dünyanın en büyük Antep fıstığı ihracatçısı konumunda olsa da 2023’teki düşük rekolte ve kaliteli fıstık oranının yüksekliği nedeniyle piyasada çikolata gibi ürünlerde kullanılan daha uygun fiyatlı iç fıstık tedariki azaldı.
İran ise açığı kapatmaya çalışıyor. İran Gümrük İdaresi’nin verilerine göre, 2024 Ekim ile 2025 Mart ayları arasında İran’ın Birleşik Arap Emirlikleri’ne Antep fıstığı ihracatı, bir önceki yılın 12 ayına kıyasla %40 oranında artış gösterdi.
YÜKSEK FİYATLAR RAFLARA YANSIDI
İngiliz çikolata markası Lindt’in “Dubai” temalı Antep fıstıklı çikolatası, İngiltere’de 145 gramlık bar için 10 sterline satılıyor. Bu fiyat, şirketin benzer boyuttaki diğer ürünlerinden iki kat daha yüksek. Bazı mağazalarda ürün başına satış limiti uygulanıyor. Lindt ve süpermarket zinciri Morrison’s, ayrıca Antep fıstığı kremalı Paskalya yumurtalarını da piyasaya sürdü.
KADAYIF VE TEDARİK SORUNU
Lüks çikolata markalarının sahibi Prestat Group’un yöneticisi Charles Jandreau, Financial Times’a yaptığı açıklamada, “Her yerde bir anda bu çikolatayı görmeye başladık. Bu kadar ani bir taleple kimse başa çıkamıyor,” dedi. Jandreau, çikolatanın içeriğinde kullanılan kadayıfın da temininde zorluk yaşadıklarını belirtti.
İsviçreli çikolata üreticisi Läderach’ın CEO’su Johannes Läderach da talep yoğunluğuna dikkat çekerek, “Dubai çikolatası birkaç ay önce satışa sunuldu ama ilgi kesilmiyor; her geçen gün artıyor,” ifadelerini kullandı.
KAKAO KRİZİ SÜRERKEN ANTEP FISTIĞI DA GÜNDEMDE
Financial Times, Antep fıstığı krizinin, 2024 yılında yaşanan küresel kakao arz daralmasının hemen ardından geldiğine dikkat çekiyor. Hava olayları ve tarım hastalıkları nedeniyle kakao fiyatlarının neredeyse üç katına çıktığı bu dönemde, üreticiler daha küçük gramajlı ve düşük kakao içerikli ürünlere yönelmişti.
