Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine rağmen, şirketlerin döviz cinsi kredi talebindeki artış hız kesmiyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, 14 Şubat itibarıyla yabancı para krediler 174,9 milyar dolara yükseldi. Bu rakam, 20 Eylül 2019’dan bu yana en yüksek seviye olarak kayıtlara geçti.
Merkez Bankası’nın yabancı para kredilere yönelik sıkılaştırma politikalarına rağmen, yılbaşından bu yana yabancı para kredilerde yüzde 4,3’lük bir büyüme gerçekleşti. Aylık büyüme limiti yüzde 1 ile sınırlandırılmış olmasına rağmen, Ocak ayında yüzde 1,7, Şubat ayında ise yüzde 2,7’lik bir artış yaşandı.
Özellikle Türk Lirası (TL) kredi faizlerindeki düşüşe rağmen, şirketlerin döviz cinsi borçlanmaya yönelmesi dikkat çekiyor. Uzmanlara göre, bu durum hem şirketlerin döviz pozisyonunu hem de genel ekonomi üzerinde uzun vadeli riskler oluşturabilir.
YABANCI PARA KREDİLERİN PAYI ARTIYOR, TL KREDİLERİN PAYI GERİLİYOR
Yabancı para krediler, ticari krediler içindeki payını artırmaya devam ediyor. Son bir yılda bu oran 7 puan artarak yüzde 49,7’ye yükselirken, TL cinsi ticari kredilerin payı ise yüzde 57,2’den yüzde 50,3’e geriledi.
Ekonomim'de yer alan habere göre; şirketlerin dövizle borçlanma eğilimi, TL kredi faiz oranlarındaki düşüşe rağmen devam ediyor. BDDK verilerine göre, geçen yılın sonunda TL ticari kredi faiz oranı yüzde 55,6 seviyesindeyken, 14 Şubat itibarıyla bu oran 50,6’ya geriledi. Ancak bu düşüş, şirketlerin yabancı para kredilere olan ilgisini azaltmaya yetmedi.
Özellikle döviz cinsi kredilerin artış göstermesi, hem şirketlerin hem de ülke ekonomisinin döviz pozisyonunda dengesizlikler yaratma riski taşıyor.
MERKEZ BANKASI’NDAN YABANCI PARA KREDİLERE SIKI DENETİM
Merkez Bankası, yabancı para kredi büyümesini sınırlamak için Mayıs 2023’ten itibaren çeşitli kısıtlamalar getirdi. İlk olarak aylık büyüme sınırı yüzde 2 olarak belirlenirken, Temmuz 2023’te bu oran yüzde 1,5’e düşürüldü. 2024 yılı itibarıyla ise aylık büyüme sınırı yüzde 1’e kadar indirildi.
Ancak BDDK verileri, bu sınırlamalara rağmen şirketlerin döviz cinsi kredi kullanımının hız kesmediğini gösteriyor.
Ocak ayında yabancı para kredilerde büyüme yüzde 1,7 olarak gerçekleşti. Şubat ayının ilk haftasında ise bu büyüme yüzde 2,7’ye kadar yükseldi. Merkez Bankası, bu sınırlandırmaları dezenflasyon sürecini desteklemek ve döviz kredilerinin kontrolsüz büyümesini engellemek amacıyla uyguladığını açıkladı. Ancak mevcut veriler, şirketlerin hâlâ dövizle borçlanmaya yöneldiğini ve bu eğilimin sürdüğünü gösteriyor.
KAMU MEVDUAT BANKALARINDA YABANCI PARA KREDİLERDE HIZLI ARTIŞ
BDDK verilerine göre, kamu mevduat bankalarındaki yabancı para kredi hacmi 61,2 milyar dolara ulaştı. Yılbaşından bu yana kamu mevduat bankalarındaki yabancı para kredi büyümesi yüzde 5,7 oldu. Ocak ayında yüzde 2,33, Şubat ayında ise yüzde 3,25’lik büyüme kaydedildi. Yabancı para kredilerin toplam ticari krediler içindeki payı kamu bankalarında yüzde 42,5’e çıktı. Bu durum, kamu bankalarının döviz kredileri konusunda iştahını koruduğunu gösteriyor.
YABANCI MEVDUAT BANKALARINDA ŞUBAT HIZLI BAŞLADI
Yabancı mevduat bankalarındaki yabancı para kredi hacmi, yılbaşından bu yana yüzde 3,35 büyüyerek 33,4 milyar dolara ulaştı.
Ocak ayında büyüme yüzde 0,92 ile sınırlı kalırken, Şubat ayında yüzde 2,1 seviyesine çıktı. Yabancı para kredilerin toplam ticari krediler içindeki payı yabancı mevduat bankalarında yüzde 53,76’ya yükseldi. Son bir yılda bu oran 2,3 puan artış gösterdi.
YERLİ MEVDUAT BANKALARINDA AYLIK BÜYÜME YÜZDE 1,95
BDDK haftalık verilerine göre, yerli özel mevduat bankalarında yabancı para krediler yüzde 3,26 büyüyerek 42,1 milyar dolara ulaştı.
Ocak ayında büyüme yüzde 1,74 olarak kaydedilirken, Şubat ayında yüzde 1,95’e yükseldi. Toplam ticari krediler içindeki yabancı para kredi payı yüzde 51,65’e çıktı. Bu oran, geçen yılın aynı dönemine göre 6,23 puanlık bir artışı temsil ediyor. Özellikle TL kredi faizlerinin düşmesine rağmen, şirketlerin yabancı para kredi talebinin artması, yerli bankaların da döviz kredisi sağlama eğiliminde olduğunu gösteriyor.
